Уран зохиол

"Ижийтэйгээ байхад би баян байсан" Хагарсан чулуу дахиад хэзээ ч эвлэдэггүй шиг Yнэнээ хэлье Нулимсаараа зуурч хэлье Хагацахын цагт үхэл давж уулздаггүй шиг Yнэнээ хэлье Амьсгалаа зангидаж хэлье Ижийтэйгээ байхад би баян байсан... Орилсоор ижийдээ очин нулимсаа арчуулахад Одод бүгдээрээ миний нүдэн дотор л түгдэг байсан Ижий минь инээгээд над руу ирэхэд Энэхэн замбуутивийн наран над дээр л асгардаг байсан Ижийтэйгээ байхад би баян байсан Араг үүрсэн ижийнхээ ар өвөрт гүйхэд Аараг толгодын элс алтаар нурдаг байсан

Амьдрал гэдэг Аугаа их юм Аугаа их юм мөртөө бас өчүүхэн юм Амьдралыг хүмүүс Ажиглахдаа Амсахдаа Авахдаа Улсын их дэлгүүрт орж байгаа юм шиг Уран зургийн музей сонирхож байгаа юм шиг Ундааны газар ууж байгаа юм шиг Уншлагын танхимд сууж байгаа юм шиг Өөр өөрийнхөөрөө өнгөрөөх юм Амь аминыхаараа амтлах юм. Амьдрал гэгчид үргэлж л өгч явдаг хүн байх юм Амьдралд зүггүй хүүхэд шиг хандаж тас алгадуулаад Ахиад л бас мартаж дахиад л бас алгадуулсаар Зовлон жаргал хоёрыг ялгахаа байчихсан Золбин нохой шиг хүн ч байх юм

МОНГОЛ ГЭДЭГ  ЗОРИГТОН ЭРС НЬ ЗОДГОНДОО ЧАНГАРЧ ЗОГСООГООРОО НӨХЧДӨГ  ЗОРМИГ САЙХАН ЭХ ОРОН МОНГОЛ ГЭДЭГ САРАНГУА СААЛЧИН ОХИД НЬ САЛХИНД УРАЛСАН САЙХАН ЭХ ОРОН МОНГОЛ ГЭДЭГ  ТЭНГЭР НЬ ЦЭЛМЭГ ТЭГШ ТАЛ НЬ ЦЭЛГЭР  ТЭНД СУУГЧИД НЬ ЦЭМЦГЭР ТИВ ДЭЛХИЙД ХОСГҮЙ САЙХАН ЭХ ОРОН МОНГОЛ ГЭДЭГ УУЛ НЬ ӨНДӨР УРГАЦ НЬ ӨТГӨН УРСГАЛ НЬ ТУНГАЛАГ УУЖИМ САЙХАН ЭХ ОРОН МОНГОЛЫН ДУУ ГЭВЭЛ МОТОРЫН ДУУ БИШ МОРИТОН ЗАЛУУСЫГ УЯРААСАН  МООЛЬ ХАР НҮДТЭНИЙ ДУУГ МОНГОЛ  ГЭДГИЙМ МОНГОЛЫН ДУРСГААЛ ГЭВЭЛ МӨНГӨН БОРОНЗТОЙ ШОХОЙН БАРИМАЛБИШ МӨРНӨ БАЛРААГҮЙ ЭХ ЦУВААНИЙ ЗАМ ДЭЭР МӨНХЖИН ҮЛДСЭН ХҮН ЧУЛУУГ МОНГОЛ  ГЭДГИЙМ

Хєрстийн амьдралд хєл алдсан  Хєлчvvхэн зvрхний минь тольтон дээгvvр  Шувууны сvvдэр шиг дайраад єнгєрсєн  Шунхан улаан залуу нас мину.  Амттан бvхний амтыг мэдэлгvй  Асгаж явсан залуу нас минь  Єнгєтєн бvхний єнгийг бодолгvй  Yрж явсан залуу нас минь.  Зуны шєнийн нойрыг тоолгvй  Зуун гурван учралыг мєрєєсєж  Зураг шиг охидыг тэрэг шиг дайрч  Зуурдхан мандсан залуу нас минь.  Євлийн есийн жаврыг тоолгvй  Єєр хvний авгайд сэтгэл хаяж  Єрхний vзvvр шиг дэрвэж явсан  Єлчирхєн тэнэг залуу нас минь  Даанч чи минь удсангvй…  Даавуу хvрэм савхин бээлий шигээ  Дассан сурсан годон гэзэгтvvд шигээ  Дардан зам дээр vлджээ – залуу нас минь!  Улаанбаатарын чулуун засмалаар  Урагшаа, хойшоо, баруун тийшээ, зvvн тийшээ  Дотоод vйлдвэрийн хvнд шаахайг  Долоохон хоногт точийлдож явахдаа  Хvний сайн мууг зvvдлээ ч vгvй  Хvvхэд шиг єссєн залуу нас минь  Хvvхний сайхныг тан...

Эх орон Тэнгэрлэг эх орон минь тандаа мөргөмү Тэнд энд хэвтэх чулуунд чинь үнэн оршдогт итгэмү Амьд яваа минь таны таалал гэмү Аугаа их тандаа би өдөр бүхэн мөргөмү Амьсгалах тоолондоо тандаа хүрч очму Аньсан нүдэндээ ч би таныгаа харму Сайн үйлээ би таныхаа төлөө хиймү Саар мууг үйлдвэл таныхаа өмнө ичмү Өвлийн өдөр цасан дээр хэвтэхдээ Өнгөт хялмаа гялалзан гялтагнахыг ажму Орчинд минь хичнээн амьтан буй гэвээс тэд бүгд таных буюу Одоо би таны нүдээр л бусдыг харму Эх орон минь таны хүч л надад шингэснээс би хүчтэй явму Энэрэл хайр тань надад ирснээс би бусдыг хайрлаж сурму Аяа, эх орон минь ээ Догшин ширүүн галыг ч би таных л гэж бодном Дотоод зөөлөн амьсгалд тань шүтэж амьдарнам Аяа, эх орон минь ээ Ариун тунгалаг агаарыг ч таных л гэж бодном Амьсгалах тоолонд та надад нэвтрэн орж ирнэм Аяа, эх орон минь ээ Та юм бүхэнд хувилан бидэндээ ирмү Амьд яваа минь таны гүн их таалал буюу Хад чулуунаас ч би таныгаа олж үзмү Хатан дэлхийн өвсөн ногооноос та босч и...

Хатмал цөлд явахад хар ус амттай Харанхуй шөнийн дунд өнчин зул гэрэлтэй Жаргал ховор цагт жаргалын бага нь амттай Хэт элбэг жаргал дунд хэсэгхэн зовлон бас амттай     Ингэхэд ер нь жаргал гэж     Илэрхийлж юуг хэлдэг юм бол оо     Хүндэт тэр жаргал тэгээд      Хүн бүхэнд адилхан уу? Үгүй ээ Үүлэнд хэлбэр байхгүй Үйсэнд ширхэг байхгүй Үнсэнд тоо байхгүй Усанд өнгө байхгүй Утаанд үнэ байдаггүй Ургамалд дуу байдаггүй Учир нь гэвэл      Хэтэрхий баян байгаль     Хэлбэрт захирагдах дургүй гэнэ     Хэнд юу сайхан бэ гэдгийг     Хэлж тогтоож болдоггүй гэнэ

Хөгшин чоно ульсан нь Зуны дунд сарын арван тавнаа үдшийн сар өн Одоо би ийм нэгэн цаг үеэс эхлэн өгүүлэх зүйлдээ оръё. Уг газрын байдал хангай говийн зааг, нам доор газар бөгөөд тэр дунд Дулаан хайрхан хэмээх гурван хэсэг огцом оргилтой уул өмнөө байгаа Таргатын тал гэгчийг нам тайвнаар ширтэх мэт бараагнан сүндэрлэнэ. Уг нь энэ уул төдий том биш боловч өвөл, хаврын цагийн хатууд адуу малыг нөмөрдүүлэн бараадуулахад таатай байдаг тул “Дулаан” гэж нэрлээд зогссонгүй “Хайрхан” гэдэг хүндэт цол өргөн алдаршуулсан ажээ. Гэтэл бас Дулаан хайрханы дундах оргилын баруун энгэрт дээрээ үй түмэн жилийн турш хурц нарнаа шарагдан элэгдэж, хүрэн өнгөтэй болсон хэдэн том хадтай нэгэн сүрхий ганга байдгийг мөн нутгийнхан андахгүйгээр барахгүй, бага балчир насандаа ишиг хурга асаан, дээр нь эрхлэн тоглож байгаагүй хүн ховор юм. Гэвч эдгээр хаддын нэгний нь доор байдаг харанхуй хөндийн мухарт нэг чоно байрлаад хэдэн жил болж байгааг хэн нь ч мэддэггүй байлаа.

(Тэмээчин бүсгүйн захидал) Сайхан хотын Хөөрхөн хархүү Сайн байна уу? Тэнэгэр говийн Тэмээчин бүсгүй Сайн байна Намар та манай нутагт Нартай хамт ирсан юм уу  Сэгс цагаан богд ууланд  Сэрүү унах болоогүй юмуу  Цэлгэр говь минь нараа дэлгээд  Цэнхэр хадаг шиг намиатан байна  Сар хаяанд хонож салхины үзүүрээс  Хээрийн үнэр анхилан  Нарны элч анхилан  Нарны элч ус мэт  Газрын хээлэнд шингэж  Намрын говь дулаан байна  Зун мамартаа говь ингэж  Зуух мэт голдоо халаад  Өлгийтэй нялхас шиг  Өвөлдөө илчээр амьсгалж  Цан хүүргээ үргээн  Цас үүлэндээ хайлдаг юм  Нүдэнд дулаахан хархүү та  Хүүдлийн шувуу байсан юм уу? Уужим говийн бяцхан бүрд би  Ус нь цалгиж цлдсэн юмуу  Сэм сэмхэн санаа алдаад  Сэтгэл нэг л сүжрээд байна  Намар та манайд ирэхдээ  Намайг ганц түлсэн шүү дээ  Батиар биш дээ хүнийг та  Барьж харах шахсан шүү дээ  Өөрөө тэгж өдөхийг өдчихөөд ...

Тээр жилийн тэр нэгэн өвлийн Өнтэйг яана! ”Тэхийн зогсоол” гэдэг тэр оргилын Өндрийг яана! Хүрэн уулсын буйд мухар ”Хүүш”　нэртэй Хүрэхэд хол ч өвөлжихөд нөмөр Хөх бууцтай. Хүрэн уулсыг халуун намраар Аав минь зорив ”Хүүшийн”　өвөлжөөнд гурван гэрээр Айл өвөлжив. Өвөлжөөг хүрээлсэн уулсын оргил Бүгд өндөр Өндрийн дундаас ”Тэхийн зогсоол” Бүүр ч өндөр! Өвөлжөөнд буугаад аав, хэсэг зуур Ан хийв

Уянгын оршил *********** -Цэрэг эрсийн улаан тоос Цэцгэн дундуур татаад явсан юм Цээжин дотор хагацал орхиод Цэнхэр уулсыг даваад явсан юм Олон эрчүүл дуугаа дуулаад Онгон талаар давхиад явсан юм Орон гэртээ зайгаа орхиод Одтой адил харваад явсан юм Сарних тоосны нэгэн үзүүрт Саруул нүдээ би чилээж Санаа алдан сүүгээ өргөн Сар шиг мэлтрэн гаднаа үлдсэн юм Хөдөө нутгийн хөх алсад Хөл хүнд шинэхэн бэр Ардын хувьсгалт улаан цэргийн Ар гэр болж үлдсэн юм Говийн ганц хайлаас адил Голт зүрхэндээ хайраа хадгалж Тэнгэрийн хаяанд цэг шиг торойн Тэр жил би нөхрөө үлдсэн юм Хүний хүүд хайртайн эрхээр Хүлгийн тоос зүрхэндээ унагаж Хүлээх хоногийн эхэн шөнийн Хүйтэн дэрэнд хацраа хайрсан юм Өрхний хошуу тэр шөнө Өрөөсөн даль шиг тоононд хөдөрч Хоймор буусан сарны туяа Хоёр хуваасан толь шиг байсан юм Халх голын дайны түгшүүр Хамаг сэтгэлд дарамт болж Алтан нарыг тэрхэн зуур Алгаар хааж болохоор байсан юм Амьдралын босго дөнгөж алхсан Арван найман насанд ингэж Хаа холоос дарины хаяг Халуун зүрхэн...